Τα στατιστικά του ευρωπαϊκού συστήματος πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) δείχνουν ότι μέχρι τις αρχές Αυγούστου του 2022 τόσο ο αριθμός των πυρκαγιών όσο και οι καμένες εκτάσεις έχουν αυξηθεί κατά 300% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Σίγουρα η απόκλιση αυτή συνδέεται με αλλαγές στις συνθήκες που καθορίζουν την εμφάνιση και τις επιπτώσεις των πυρκαγιών. Τα υποκείμενα αίτια του προβλήματος, τα οποία είναι διαφορετικά από τις τυπικές αιτίες εκδήλωσης των πυρκαγιών, συνδέονται μεταξύ άλλων με τη χωροταξία, τον περιφερειακό σχεδιασμό, το κλίμα, τη διαχείριση του αγροδασικού χώρου, τις οικονομικές και περιβαλλοντικές πολιτικές αλλά και την αντίληψη του κινδύνου, την παιδεία και την ενημέρωση των πολιτών. Η απορρύθμιση του κλίματος, που αποτυπώνεται στον όρο «κλιματική αλλαγή», είναι ένα από τα σοβαρά υποκείμενα αίτια των δασικών πυρκαγιών το οποίο μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε σημαντικότατες και μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις εάν δεν διαμορφωθούν άμεσα κατάλληλες πολιτικές και στρατηγικές προσαρμογής.
Στην Ελλάδα, οι πυρκαγιές έχουν οξυνθεί ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980 σαν αποτέλεσμα των πιέσεων που ασκούνται εδώ και δεκαετίες στα δασικά οικοσυστήματα με την έντονη και άναρχη αστικοποίηση των δασικών περιοχών.
Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου βρίσκεται στο μέσο του νομού Έβρου και καταλαμβάνει έκταση 428.000 στρ. Κατέχει ξεχωριστή γεωγραφική θέση σε διεθνές επίπεδο, καθώς βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής και κοντά στον ανατολικότερο μεταναστευτικό διάδρομο πολλών ειδών πουλιών. Η εντατική χρήση της γης από τον άνθρωπο στο βάθος των αιώνων έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση ενός πλούσιου μωσαϊκού τοπίων με πολλές εναλλαγές. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί συνολικά 360-400 είδη φυτών, από τα οποία 25 είδη είναι ορχιδέες, 104 είδη πεταλούδων, 12-13 είδη αμφιβίων, 29 είδη ερπετών και 60-65 είδη θηλαστικών, εκ των οποίων 24 είναι νυχτερίδες. Επιπλέον, τα ιδιαίτερης αισθητικής τοπία με βραχώδεις σχηματισμούς, ρυάκια και ποτάμια, τα ενδημικά φυτά και τα σημεία γεωλογικού ενδιαφέροντος της περιοχής είναι υψηλής οικολογικής αξίας. Η οικολογική αξία του Δάσους Δαδιάς επισημάνθηκε το 1970 από Ευρωπαίους επιστήμονες, το 1980 η περιοχή ανακηρύχτηκε προστατευόμενη και από το 2006 έχει χαρακτηριστεί ως Εθνικό Πάρκο. Πλέον αποτελεί ένα από τα λίγα καταφύγια σπάνιων αρπακτικών πουλιών σε όλη την Ευρώπη, ενώ εδώ συναντάται ο μοναδικός πολυπληθής αναπαραγόμενος πληθυσμός Μαυρόγυπα στα Βαλκάνια.
Το δάσος αποτελούσε και αποτελεί πηγή ζωής για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου ο πρωτογενής τομέας παραγωγής κατείχε ιστορικά σημαντική θέση στην οικονομική ζωή των κατοίκων. Το σύνολο σχεδόν των οικονομικών δραστηριοτήτων που συναποτελούν την πρωτογενή παραγωγή λαμβάνουν χώρα στην περιοχή με ιδιαίτερη δυναμική. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η υλοτομία, η γεωργία, η αμπελουργία, η σηροτροφία, η κτηνοτροφία και η μελισσοκομία. Οι περισσότερες καλλιέργειες είναι ετήσιες με μικρό ποσοστό οπωρώνων και αμπελιών. Τις τελευταίες δεκαετίες οι καλλιέργειες και κυρίως η κτηνοτροφία στην περιοχή περιορίζονται με γρήγορους ρυθμούς. Αντίστοιχα μειώνεται και η υλοτομική δραστηριότητα, ενώ οι οικοτουριστικές δραστηριότητες, οι οποίες γνώρισαν άνθιση από το 1994 έως το 2003, παραμένουν σταθερές με τάσεις μείωσης τα τελευταία χρόνια.
Η μεγάλη πυρκαγιά στη Δαδιά του Έβρου, το καλοκαίρι του 2023 κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα δάσους. Η φωτιά βρήκε τον πληθυσμό των σπάνιων αρπακτικών που διαβιούν στη Δαδιά, ευτυχώς, μετά την εποχή της αναπαραγωγής τους. Δεν είναι όμως μόνο το δάσος που κάηκε και η άγρια πανίδα που έχει πληγεί. Η φωτιά πέρασε και από καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις παρυφές του δάσους και από εγκαταστάσεις ζωικής παραγωγής, προξενώντας ζημιές.
Με αφορμή την μεγάλη πυρκαγιά και προκειμένου να ευαισθητοποιήσουν όσο περισσότερους πολίτες μπορούν δύο μαθήτριες της Α΄ Λυκείου, και συγκεκριμένα οι Μανώλογλου Μαρία –Ελένη και Φυδανίδου Μαρία, προσπάθησαν να περάσουν το μήνυμά τους για την καταστροφή των δασών μέσα από την δημιουργία ενός πολύ πετυχημένου κόμικ.
Η δράση εντάσσεται στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο «Φυσικό περιβάλλον-Διατηρώ και αλλάζω», του Υπουργείου Παιδείας, θρησκευμάτων και Αθλητισμού.
Μανώλογλου Μαρία-Ελένη, Μαθήτρια Α΄ Λυκείου
Φυδανίδου Μαρία, Μαθήτρια Α΄ Λυκείου
Φιλιππούση Ελένη, Φυσικός, Αν. Καθηγήτρια
